De middag werd geopend door gastheer Klaas Schenk, akkerbouwer en eigenaar van Hoeve Lotmeer. Hij vertelde hoe hij zes jaar geleden begon met het actief verzamelen en opslaan van zoetwater, ingegeven door de toenemende droogteproblematiek. “Zoetwater is het nieuwe goud en daar moeten we zuinig op zijn,” aldus Schenk. Zijn visie groeide uit tot het project Zoetwaterboeren, een publiek-private samenwerking (PPS) waarin hij samen met onderzoekers, bedrijven en overheden werkt aan een gesloten watersysteem op perceel niveau.

Resultaten in beeld

Projectleider Pieter Vlaar van Vertify presenteerde de (tussen)resultaten. Na vier jaar praktijkgericht onderzoek blijkt dat telers veel zelf kunnen doen om water slim en duurzaam te benutten. Zo is op het bedrijf van Schenk een volledig gesloten waterkringloop gerealiseerd: drainagewater wordt geoogst, gefilterd, opgeslagen in de ondergrond en via druppelirrigatie hergebruikt. Het systeem is voorzien van sensoren, gekoppeld aan een datagedreven dashboard. Daarmee krijgt de teler realtime inzicht in bodemvocht, gewasbehoefte en waterkwaliteit.

“Met deze technologie kunnen boeren zelf sturen op het juiste moment, op de juiste plek, met de juiste hoeveelheid water,” legde Vlaar uit. Hij benadrukte dat waterbeheer integraal moet worden benaderd: “We zijn nu klaar voor de volgende stap.”

Vervolg: Zoetwaterboeren Nitraten

Die volgende stap krijgt vorm in het nieuwe initiatief Zoetwaterboeren Nitraten. Hierin verschuift de focus naar het sluiten van de nutriëntenkringloop. Belangrijk aandachtspunt wordt de uitspoeling van meststoffen zoals stikstof en fosfaat, en hoe deze met precisie bemesting en watermanagement beter kunnen worden afgestemd op de behoefte van het gewas. Het uiteindelijke doel is een circulair nutriëntensysteem waarin zowel water als voedingsstoffen optimaal worden benut.

Van veldexcursie tot vergunningen

Tijdens de open middag werd ook het aangelegde watersysteem op het bedrijf van Schenk bezocht. Bezoekers volgden het traject van drainage tot opslag en hergebruik. Er was veel belangstelling voor de technische werking van het systeem, de nutriëntenopname door de gewassen, en het effect van stikstofdynamiek in de bodem. Ook werd er toelichting gegeven op het juridische traject dat nodig is om water in de ondergrond op te slaan – een essentieel onderdeel van ondergrondse zoetwateropslag.

Boer als watermanager

Het project laat zien dat boeren steeds meer kunnen optreden als actieve water- én nutriëntenmanagers. Het dashboard op basis van satellietbeelden, sensoren en irrigatiemodellen is daarbij een krachtig hulpmiddel. Vlaar benadrukte dat het delen van kennis tussen telers essentieel blijft: “De kracht zit in samenwerking én in het zelf in de praktijk toepassen.”

Regio Noordkop TV maakte een mooie reportage van deze middag. Bekijk de reportage hieronder.