Het project Zoetwaterboeren geeft agrariërs oplossingen en handvatten om als watermanager zijn bedrijf te runnen en flexibel in te spelen op (sterk) wisselende omstandigheden. Hiertoe worden tools ontwikkeld en toepasbaar gemaakt op niveau van het individuele bedrijf. Agrarische ondernemers krijgen informatie en demonstraties aangereikt over de volgende onderwerpen:
Voor dit project is het akkerbouwbedrijf van Klaas Schenk (Hoeve Lotmeer) in Anna Paulowna deels ingericht als onderzoeks- en expertisecentrum (Proeftuin agrarisch waterbeheer). Samen met specialisten in het project werkt Klaas aan de ontwikkeling van een robuust en klimaatbestendig landbouwsysteem. Zo past hij druppelirrigatie toe in de pootgoedteelt en heeft hij ca duizend kubieke meter wateropslag beschikbaar.
Voor het project zijn vier werkpakketten samengesteld, elk gericht op een specifiek aspect.
Een meer uitgebreide beschrijving van projectopzet en werkpakketten staan in een flyer, die je hier kunt downloaden.
In het kader van het onderzoek is hard gewerkt aan de aanleg van uiteenlopende voorzieningen op het akkerbouwbedrijf van Klaas Schenk. Hiermee is de basis gelegd voor uitvoering van het onderzoeksplan 2023. Zo is de samengestelde drainage op het land uitgebreid en er zijn grondwatersensoren geplaatst om met irrigatie optimale teeltomstandigheden te creëren en voldoende zoetwater vast te houden.
Op een deel van de percelen zijn peilregelbuizen aangelegd die zijn voorzien van zonnepanelen en gekoppeld aan de hoofddrain en pompputten. Dit alles is aangesloten op de voorzieningen die eerder zijn aangelegd, waardoor akkerbouwer Klaas Schenk flexibel kan inspelen op (sterk) wisselende weersomstandigheden.
Projectpartners Pipelife en Jimmink Kolhorn hebben veel werk verricht met het maken van peilvlakken en installeren van grondwatersensoren. Deltares gaat hiermee testen uitvoeren, gericht op het tegengaan van verzilting, het langer vasthouden van water (gebaseerd op de weersvoorspelling) en de mogelijkheid om snel te ontwateren bij hevige neerslag. In het voorjaar van 2023 werden acht hectare aardappels en acht hectare uien gezaaid. Hierna richt Vertify onderzoeksvlakken in voor agronomische onderzoek.
De afgelopen jaren is binnen het project Zoetwaterboeren intensief gewerkt aan het ontwerp van een innovatief waterverzamel- en infiltratiesysteem. Daarbij bleek niet alleen de techniek een uitdaging; ook het verkrijgen van de benodigde vergunningen vergde veel tijd en doorzettingsvermogen. Uiteindelijk had de vergunningsprocedure een doorlooptijd van maar liefst anderhalf jaar.
In februari 2025 is een belangrijke stap gezet met de installatie van de put voor infiltratie en onttrekking van zoetwater. Aannemer Van Velzen voerde een boring uit tot 39 meter onder het maaiveld. Vervolgens bracht Deltares via een boorgatmeting de ondergrond in kaart. Op basis van die meting is de meest geschikte zandlaag – op circa 20 meter diepte – geselecteerd voor plaatsing van bronfilters. Na het opvullen van het boorgat is de put volledig leeggepompt.
Eind maart 2025 werd het systeem aangesloten en zijn de eerste kubieke meters water succesvol opgeslagen. Het systeem maakt het mogelijk om water van omliggende percelen te verzamelen, te zuiveren en ondergronds op te slaan in een zoetwaterbel. Het doel is om jaarlijks circa 30.000 m³ water op te slaan. Daarmee is een belangrijke stap gezet in het veiligstellen van voldoende zoetwater voor droge perioden.
Het project Zoetwaterboeren kreeg op 19 juni 2025 landelijke aandacht in een item van het NOS Achtuurjournaal.
>Kijk het item terug bij NPO Start (vanaf 20.48).
