Personeelstekort dreigt in agrisector

Er liggen kansen in het maken van verbindingen tussen overheden, onderwijsinstellingen en ondernemers om het dreigende personeelstekort in de agrarische sector in de Kop van Noord-Holland terug te dringen. Dat stelt projectleider Ryanne Sandstra van Match 2020, die in opdracht van de gemeenten Hollands Kroon, Schagen, Den Helder en Texel onderzoek doet naar oplossingen om het verwachte personeelstekort in 2020 aan te pakken. De vier gemeenten en provinciepartners, verenigd in het samenwerkingsverband ‘De Kop Werkt!’, hebben voor diverse verbeterprogramma’s in de Kop 2,1 miljoen euro op tafel gelegd. Het programma Match 2020, gericht op de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is daar één van. 

De personeelsproblemen doen zich voor in de agrarische sector, zorg, techniek en toerisme. In de agrosector dreigt vooral een tekort aan leidinggevenden in het middenkader, professionals voor nichefuncties met specialistische vaardigheden en hoveniers. Volgens Sandstra is de problematiek niet nieuw, maar wordt de nood wel steeds hoger. „Door de crisis en het verschuiven van de pensioenleeftijd is het vraagstuk aanvankelijk op de lange baan geschoven. We moeten nu echter snel ingrijpen, om een scheefgroei op de regionale arbeidsmarkt te voorkomen.”

Sandstra constateert dat er een grote behoefte is aan middenkaderpersoneel: voormannen en - vrouwen die willen aanturen en leidinggeven. „We denken hierbij aan mensen op mbo 4-niveau. De zonen- en dochters van agrariërs op deze scholen gaan na hun opleiding vaak bij hun ouders in het bedrijf. Er is behoefte aan vers bloed, instroom van buitenaf. Dit kunnen bijvoorbeeld scholieren zijn die nu al een bijbaantje in de agrarische sector hebben. Belangrijk daarbij is wel dat het imago van het werk op een positieve manier wordt uitgedragen. Innovatie en robotisering spelen inmiddels een grote rol in de sector, waardoor de sector steeds gevarieerder en het werk steeds interessanter wordt.” 

Er zijn ook andere routes nodig om voldoende personeel te vinden. Daarbij wordt gedacht aan het (om)scholen van (langdurig) werklozen of mensen met een arbeidsbeperking. Zo start na de zomer op initiatief van GreenPort Noord-Holland Noord een agrarisch en groen opleidings- en werktraject onder de naam GreenPort GroenStart. Dit traject is voor jongeren die willen leren en werken in de praktijk en daarbij een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Dit traject wordt vormgeven met ondernemers uit de sector én het Clusius College. GroenStart leidt op tot een mbo-diploma op Entreeniveau, met doorstroommogelijkheid naar een diploma op mbo niveau 2.

Daarnaast is er een schreeuwend tekort aan professionals met nichesfuncties met specialistische vaardigheden. Sandstra: „Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een hooggeschoolde teeltspecialist met juridisch kennis of technische vaardigheden. Het is lastig om deze mensen te vinden. Het onderwijs voorziet praktisch niet in deze cross-over functies.”
De oplossingen liggen in een goede samenwerking tussen overheden, onderwijsinstellingen en ondernemers. De uitdaging is om goed na te denken over verbindingen tussen deze partijen, zegt Sandstra. „Er worden op het gebied van onderwijs, en bij de sector zelf al diverse initiatieven genomen, zoals bijvoorbeeld de initiatieven van Seed Valley en GreenPort NHN. De kunst is om deze losse initiatieven aan elkaar te knopen en samen de uitdagingen waar de sector voor staat op te pakken.” 

Door: Agraaf